مفهوم‏ شناسى واژگان موضوع:

 اخلاق در لغت عبارت است از صورت باطنى و ناپيداى انسان كه سرشت و سيرت نيز ناميده مى‏شود، چنانكه خَلق بر صورت ظاهرى و ديدنى انسان دلالت دارد. تاج العروس، ج 13، ص 124.

 امّا اخلاق در اصطلاح دانشمندان علم اخلاق عبارت است از آن ملكه‏اى نفسانى كه به اقتضاى آن، فعلى و كارى به آسانى و بدون نياز به فكر كردن از انسان صادر مى‏شود، و اين حالت ملكه به كندى از بين مى‏رود، زيرا طبيعت مسايل باطنى اين چنين است كه بسيار كند و دير از بين مى‏رود و تغيير مى‏پذيرد. احياء علوم الدين )غزالى(، 96/3.

 به طور نمونه انسان متواضع و فروتن بدون اينكه دقت كند و يا فكر كند، به ديگران احترام مى‏گذارد، و براى هر كسى مطابق شان‏او، فروتنى و تواضع به خرج مى‏دهد، و يا شخص سخاوتمند بدون تامل و انديشه بخشش مى‏كند و همچنين رفتارهاي اخلاقي ناپسند مانند عجب و کبر و حسادت.

 البته مقصود از اينكه بدون فكر انجام مى‏دهد، اين نيست كه بدون شعور و درك از او صادر مى‏شود، بلكه مقصود بدون فكر و انديشه تفصيلى است، يعنى نياز به فكر طولانى براى درك مطلب و اتخاذ تصميم ندارد.

 با توجّه به دو مطلب پيشين، معلوم مى‏شود كه صِرف صدور فعلى از انسان و انجام كارى از آدمى را اخلاق نمى‏گويند، بلكه آن حالت مستمره و هميشگى فرد كه بدون فكر كردن از او صادر مى‏شود و براحتى و آسانى نيز از او زايل نمى‏گردد، را اخلاق مى‏گويند، زيرا ممكن است انسان در يك مورد و يا چند مورد تغيير چهره دهد ولكن براى هميشه ممكن نيست، و آن صورت باطنى وى برملا خواهد شد.

 پس اگر آدمى به وصف خوب و يا بد متصف مى‏شود در حقيقت به اعتبار صدور افعال خوب و بد و رفتار شايسته و ناشايست او است، نه اينكه انسان از ابتدا ذاتا به خوب و بد متصف باشد، بلكه به تعبير صدر المتالهين انسان در هنگام تولد، حيوان بالفعل و انسان بالقوه است، و خودش سرنوشتش را رقم مى‏زند، با پيروى از عقل، روح انسانى و اخلاق انسانى پيدا مى‏كند و با پيروى از شهوت، روح شيطانى و چهره كثيف درونى پيدا خواهد كرد، اگر چه در ظاهر چهره انسانى دارد ولى باطنا حيوانى و شيطانى بيش نيست

كلمه‌ي فساد نقيض كلمه‌ي صلاح است. اين واژه در زبان فارسي نيز همين معنا را دارد

واژه‌اي كه در قرآن نيز مقابل فساد به كار برده شده است صلاح است:  (وَ إِذَا قيلَ لَهُمْ لا تُفْسِدُوا في الأَرْضِ قَالُوا إِنّمَا نَحْنَ مَصْلِحُونَ) و هنگامي كه به آنان گفته شود در زمين فساد نكنيد، مي‌گويند ما فقط اصلاح كننده‌ايم) بقره / 11.
فساد عبارت است از خارج شدن هر چيزي از حد  اعتدال و طبيعي خود اعم از اينکه اين خروج در  اندازه کم باشد و يا زياد .اين مفهوم ضد صلاح نيز به کار رفته است . مفردات راغب: ص 636.

يعني رسيدن رفتارها و وضعيت اخلاقي انسان به حدي که خارج از وضع معمولي و طبيعي و مورد پسند باشد. در اين صورت است که انسان از صلاح و مصلحت خود خارج شده است و در نتيجه محکوم به فساد است.

پس در نتيجه فساد اخلاقي که همان عبارت ديگر اخلاق فاسد مي باشد عبارت است از  رفتارهاي غير عادي و غير مورد پسند عقل و دين که خارج از حد اعتدال رفتارهاي آدمي است.

اخلاق مطابق تعريفي که برايش ارائه شد مي تواند داراي بخش هاي گوناگوني باشد که هر کدام از آنها به جهات متفاوت خود نمايي مي کند و بوجود مي آيد اما از يک نگاه عمده، اخلاق به دو بخش اخلاق خوب و اخلاق زشت تقسيم مي شود که در منابع اخلاقي به محاسن اخلاق و مساوي اخلاق تعبير مي شود. مساوي اخلاق همان اخلاق ناپسند و يا فساد اخلاقي است.

انسان به طور طبيعي و مطابق فطرت از دو بخش وجودي آفريده شده است يکي بخش عقلاني انسان و ديگري بخش شهواني و هواي نفس اوست.

اگر چه هر دو بخش در خلقت انسان ضروري بوده و هست اما عدم تعادل در ميان دو بخش سبب فساد و خروج ازحد اعتدال رفتارهاي آدمي خواهد شد که همان فساد اخلاقي است.

اما اين خروج از حد اعتدال به طور مستقيم با دست خود انسان انجام شده اگر چه با وسوسه هاي شيطاني همراه شده و مايه تحريک نفس انسان گرديده است .

قرآن کريم به همين واقعيت تصريح فرموده است:

ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ.... سوره روم:‏ 41 .
فساد در خشكي و دريا به خا طر كارهايي كه مردم انجام داده‏اند آشكار شده....

بدون شك هر كار خلافي در وضع جامعه، و از طريق آن در وضع افراد اثر مي‏گذارد، و موجب نوعي فساد در سازمان اجتماعي مي‏شود، گناه و كار خلاف و قانون‏شكني همانند يك غذاي ناسالم و مسموم است كه در سازمان بدن انسان چه بخواهيم و چه نخواهيم تاثير نامطلوب خواهد گذارد و انسان گرفتار واكنش طبيعي آن مي‏شود.

پس رشد و توسعه فساد اخلاقي در ميان مردم و جامعه سبب ظهور روند نادرست و غلط در جامعه خواهد شد که ممکن است عئواقب و پي آمدهاي ديگري که بسيار سنگين تر از آن نيز باشد بوجود آورد.

حرکت انسان در مسير زمان خلقت و آفرينش تا رسيدن به مقصد نهايي ، يک نوع حرکت رو به بالا و حرکت صعودي است و اين مطابق اراده تشريعي خداوند نيز مي باشد چرا که او اراده نموده همه انسانها به سوي مقام قرب الهي حرکت کنند.

اما فساد اخلاقي حرکت آدمي و جامعه را به سوي نزول و سقوط سوق مي دهد و اين مخالف فطرت خدادادي و الهي است که در نتيجه بايستي جلو گيري شود.

هر کسي که به تهذيب نفس و اصلاح سيرت خود نپردازد از عقل خود بهره اي نبرده است

هر کسي که نفس خود را اصلاح کند مالک آن شده و هر کسي نفس خود را رها سازد آن را هلاک ساخته است.

پيروي از هواي نفس که يکي از نمونه هاي اخلاق فاسد و يا فساد اخلاقي است به آن جهت که آدمي را به سوي پايين و در مسير سقوط قرار مي دهد آن را هوي ناميده اند و از آن حذر داده اند.

 رسول الله (صلى الله عليه وآله) : إنما سمي الهوى لأنه يهوي بصاحبه. هواي نفس را به اين نام ناميده اند چرا که هواي نفس ، صاحب خود را به سوي پايين و کم ارزشي و افول بها و ارزش انسان هدايت مي کند .

يکي از موارد فساد اخلاقي همان فساد در گفتار است که شامل دروغ ف غيبت، تهمت ، افترا، سخن چيني، و غيره مي شود که اسلام و رهبران ديني اسلام براي موفقيت انسان و جامعه در مسير رشد و کمال از دروغ به طور جدي بر حذر داشته و آن را ريشه بسياري از فسادها د ر ساير بخش ها هماند اقتصادي و غيره دانسته است

 امام عسكرى(ع)  فرمود: همه پليدى‏ها، زشتى‏ها و پلشتى‏ها  در خانه‏اى نهاده شده و كليد آن را نيز دروغ قرار داده‏اند.

 توضيح:

 يعنى هر كسى كه به دروغ گويى زبانش باز شود، پس از آن هيچ امتناعى و پرهيزى از ارتكاب همه بدى‏ها را ندارد، و براحتى ممكن است دست به هر آلودگى و پستى بيالايد، و خود را آلوده كند، از اين رو كليد همه شرارت‏ها و بدى را را دروغ معرفى كرده‏اند چرا که فساد اخلاقي ريشه رويش بسيياري از ساير فسادها مي تواند باشد..

 به همين جهت است  كه وقتى شخصى به نزد پيامبر مي آيد و عرض مي کند:

 يا رسول الله ! چهار كار برا ي من خوشايند است، و به آنها علاقه‏مند هستم، و از انجام آنها لذت مى‏برم: زنا، شرابخوارى، دزدى و دروغگويى. امّا هر كدام را كه شما بخواهى و اراده كنى، من به خاطر شما آن را ترك مى‏كنم و پيمان مى‏بندم كه ديگر انجام ندهم.

 پيامبر اعظم فرمود: دروغ گويى را رها كن.

 پس از آن ماجرا، آن مرد تصميم گرفت كه عمل شنيع زنا را مرتكب شود، امّا با خودش گفت: پيامبر از من خواهد پرسيد كه آيا زنا كرده‏اى؟ و من اگر انكار كنم، پيمان خود را با او شكسته‏ام، و چنانچه اقرار كنم كه حد بر من جارى مى‏كند، سپس تصميم گرفت كه دزدى كند، و پس ا زآن تصميم به شرابخوارى گرفت امّا هر بار همچنين فكرى كرد و از ارتكاب آن اعمال زشت اجتناب نموده و به نزد پيامبر بازگشت و گفت: شما راه را به طور كلى بر من بستيد، و من نيز همه آن كارها را ترك كردم و ديگر انجام نخواهم داد.

فساد اخلاقي همچون ساير موضوعات اجتماعي داراي پي آمد ها و آثاري خواهد بود که مي تواتند جامعه را درگير بسياري از خطرات و آسيبهاي غير قابل جبران نمايد که خوب است نيم نگاهي به آنها داشته باشيم.

از آنجا که قرآن کريم نسخه بي بديلي براي جرم شناسي و همچنين شناخت درمان زشتي ها و جرايم است به همه انسانها نسبت به پي آمد هاي فساد اخلاقي هشدار مي دهد و از آنجا که پيروي از هواي نفس نمادي از فساد اخلاقي است هشدار قرآن کريم در باره همين موضوع مطرح مي شود.

 اى داوود، ما تو را در زمين خليفه و جانشين گردانيديم؛ پس ميان مردم به حق داورى كن، و زنهار از هوس پيروى مكن كه تو را از راه خدا به در كند. در حقيقت كسانى كه از راه خدا به در مى‏روند، به سزاى آنكه روز حساب را فراموش كرده‏اند عذابى سخت خواهند داشت!

عقل که مهمترين نعمت الهي براي بشريت و عامل پيروزي انسان در برابر شيطان و هواي نفس به شمار مي آيد در پيوست شديد با فساد اخلاقي  و هواي نفس به سوي بيماري و آفت زدگي حرکت خواهد نمود .

امام علي (ع) فرمود:  آفة العقل الهوى.  غررالحکم: رقم 3925.

هواي نفس و فساد اخلاقي آفت عقل و انديشه است.

و از سوي ديگر نيز فرمود:  حفظ العقل بمخالفة الهوى والعزوف عن الدنيا.  غررالحکم: رقم 4921.

حفظ عقل در گرو مخالفت با فساد اخلاقي است.

الإمام علي ( عليه السلام ) : مخالفة الهوى شفاء العقل. غررالحکم: رقم 9791.

درمان و شفاي عقل بيمار آدمي در گرو مخالفت با فساد اخلاقي است.

قلب آدمي و انسان مرکز دريافت بسياري از حواله هاي معنوي و الهي است و به همين جهت نيز قلب مومن را عرش خداي رحمن دانسته اند  اما اين قلب چنانچه به فسادهاي اخلاقي تمايل پيدا نمود از دريافت آن حواله هاي معنوي و الهامات الهي و ديني محروم خواهد شد.

پيامبر اعظم (ص) فرمود: حرام است بر دلي که به شهوات وله بسيار دارد و شيفته شهوات است، که در آن تقوي ميهمان شود.

فرمود: بر قلبي که با شهوات و فساد هاي اخلاقي انس گرفته ، حرام است که در ملکوت آسمانها سير و حرکت کند.

امام علي (ع) فرمود: تقوا و خداترس را تنها فساد اخلاقي مي تواند فا سد نمايد

 امام على(ع)  فرمود: الهوى اس المحن.  غررالحكم: 1048.  يعنى هواهاى نفسانى و پيروى از آنها، ريشه و اساس همه رنجها و بدبختيها است.

 با اين كلام امير بيان معلوم مى‏شود كه بسيارى از رنج و مشقتهايى كه زندگى را برايمان نا ملايم مى‏كند، به جهت پيروى و تبعيت مان از هواهاى نفسانى در دنيا است.

 تلخكامى‏هاى زندگى به خاطر پيروى از هواى نفس در انتخاب همسر، در انتخاب دوست، در تصميمات شخصى زندگيمان و... است.

 پيروى از هواى نفس برخى انسانهاست كه جامعه و افراد آن مبتلا به بيمارى كشنده اعتياد مى‏شوند، و يا به انحرافات اخلاقى مبتلا مى‏گردند.

 هواى نفس آدمى است كه دنيا را پر از ظلم و ستم و بى عدالتى و حتى اختلاف و تشتّت نموده است.

 رسول الله ( صلى الله عليه وآله ) : لم تظهر الفاحشة في قوم قط حتى يعلنوا بها إلا فشا فيهم الطاعون والأوجاع التي لم تكن مضت في أسلافهم الذين مضوا. الترغيب و الترهيب: 2/568.

پيامبر (ص) فرمود: فحشا  و فساد اخلاقي هرگز در ميان مردمي شايع نشد مگر اينکه بيماري طاعون و دردها و بيماريهاي که در ميان گذشتگان آنها سابقه نداشته است ، در بين آنان شيوع يافت.

به طور طبيعي هر پديده اي که درجامعه رخ مي دهد به خاطر بوجود آمدن علت ها و عوامل گوناگوني است که قدرت بوجود آوردن آن را در خود دارد ، فساد اخلاقي و بزه کاري هاي اجتماعي نيز از جمله همين موارد بوده و داراي عواملي مي باشد که توجهي کوتاه به برخي از آن موراد خواهيم داشت.

امام علي (ع) فرمود: فساد اخلاقي به سبب معاشرت و همنشيني و رفاقت با سفيهان و نادانان حاصل مي شود و اخلاق صالح و شايسته با همراهي عاقلان و انديشمندان به دست خواهد آمد و اخلاق گونه هاي گوناگون دارد که هر کسي بر شاکله خود عمل مي کند.

يکي از نکات مهم در فساد اخلاقي و ترويج آن بي توجهي به امور تربيتي در حوزه هاي آموزشي جامعه است چرا که وقتي آموزش با پرورش و تربيت همراه نباشد چز آلودگي چيزي را به ارمغان نخواهد آورد

بويژه اينکه تربيت و رشد اخلاقي و پيشگيري از الودگي هاي اخلاقي از زمان کودکي و دوره آموزش هاي ابتدايي بيشتر موثر خواهد بود يعني ساختار وجودي فرزند از ابتدا با همين شاکله ديني و اخلاقي رشد خواهد يافت.

پس بي توجهي به اين مسايل تربيت بويژه تربيت ديني مي تواتند زمينه فساد اخلاقي را در جامعه بيشتر بوجود آورد.

دلبستگي به امور گوناگون در حد بيش از اندازه و به صورت افراطي از جمله مسايل بوجود آورنده زمينه فساد اخلاقي خواهد بود بويژه اينکه اين دلبستگي تنها به مسايل دنيايي و ظواهر فريبنده آن باشد چرا که روي آوردن و محبت بيش از حد دنيا و زيبايي هاي فريبنده دنيا موجب خطاهاي بسيار خواهد شد که ا زجمله آنها خطاي اخلاقي در جامعه و افراد آن خواهد بود.

از اين رو در روايات اسلامي ازحب دنيا و توجه افراطي به آن توصيهخ به اجتناب کرده اند.

از اين مساله فراتر و خطرناکتر توجه به تجمل گرايي دنيايي است که به خاطر تجمل گرايي به هرکاري اعم ا زدرست و نادرست و حلال و حرام روي خواهد آورد.

ماهواره، موجب از بين رفتن حجاب‌هاي اخلاقي و ديني از بسياري مسائل، بويژه در زمينه هاي جنسي و خشونت مي شود. در گذشته، دنياي ناشناخته و اسرارآميز زندگي بزرگسالان، آن‌ها را از كودكان و نوجوانان متمايز مي‌ساخت. و به عبارت ساده تر، اين تفكيك، بر پايه شرم استوار بود. كودكان و نوجوانان، درباره مسائل جنسي، پول، خشونت، بيماري، مرگ و نظاير آن، لب فرو مي بستند؛ اما به‌تدريج و با كسب آگاهي هاي جديد از راه ماهواره، همه آن نوع رازداري ها به فراموشي سپرده مي‌شود.
در اسلام اطلاع کودکان و فرزندان نسبت به رفتار هاي پد رو مادر در خانواده تا سنين غير لازم نهي شده است اما حالا از طريق ماهواره و انعکاس رفتارهاي مستهجن بسياري از اين حريم ها شکسته شده و حيا و شرم از خانواده مي رود.

ورود ماهواره به خانه را مي توان به منزله ورود يک فرد نامحرم و لاابالي دانست که دوست ناباب براي فرزندان است، درصدد اختلاف افکني بين زنها و شوهرهاست، به ناموس افراد چشم طمع دارد، دين افراد را مي گيرد، مرزها و حريمهاي خانواده را مي شکند، به آساني حقيقتهاي سياسي و اجتماعي را وارونه جلوه مي دهد، دزد وقت افراد است و اگر بتواند حتما سري هم به کيف پول افراد خواهد زد. خريد ماهواره به منزله دعوت اين فرد ناباب به منزلهاست که با ورود آن به منازل و حريم خانواده ها فساد اخلاقي تحقق مي يابد.

از جمله عوامل ترويج فساد اخلاقي د رجامعه حريم شکني هاي اجتماعي است که نمونه ي آن حريم شکني در ميان رابطه محرم و نامحرم است چه در ارتباطات خانواده هاي فاميل و در ميهماني هاي فاميلي و چه در روابط کارمندان و کارگران در محيط هاي کاري مختلط ميان زن و مرد است.

اگرچه برخي از روابط ممکن است به حرام و حريک شکني نيانجامد ولي به طور قطع و يقين بدوم مراقبت به آنجا خواهد رسيد.

شوخي کردن با نامحرم

اگر چه سخن گفتن زن و مرد نامحرم بدون نازک کردن صدا و عشوه گري در سخن گفتن حرام نيست ولي سخن گفتن بي مورد (غير ضروري) و شوخي کردن با نامحرم از نظر روايات اسلامي‌کار پسنديده اي نيست.

پيامبراکرم (ص) فرمودند: «کسي که با زن نامحرمي‌خوش طبعي کند حقّ تعالي به خاطر هرکلمه اي هزار سال او را در محشر (آتش دوزخ ) حبس کند.

بي دقتّي در اين امور ظريف، و دوري نکردن از آن سبب ملکه شدن آن‌ها مي‌شود و کم کم نقاط سياه قلب را بيشتر و غير قابل پاک کردن مي‌کند، نفس سرکش شده و عوامل منافي عفّت را به راحتي مرتکب مي‌شود.

خلوت کردن با نامحرم

زن و مرد در هر مرحله اي از صفات اخلاقي و عفاف که باشند، در خلوت، سخت در معرض وسوسه‌هاي شيطاني قرار مي‌گيرند.شهوت اين وسوسه‌ها به حدّي است که مي‌تواند محکم ترين اراده‌ها را سست کرده و ايمان‌هاي قوي را به تدريج متزلزل نمايد. براي پيش گيري از وسوسه‌هاي شيطاني، زن و مرد نبايد خود را در اين موقعيّت‌ها قرار دهند.

پيامبرا کرم(ص) فرمودند: «زن و مرد نامحرمي‌باهم خلوت نمي‌کنند مگر اينکه سومي‌آن‌ها شيطان است.

تنها بودن با نامحرم آنقدر مورد نهي شارع مقدس است که نماز در آن مکان و شرايط مورد اشکال است.

ترويج بى حجابى و يا بدحجابى در جامعه، ساده و آسان انگاشتن مساله ربا و معاملات ربوى در ميان مردم، آسان جلوه دادن غيبت و مسايل ضد اخلاقى، ارتباطات بى حد و مرز پسر و دختر در محافل گوناگون، توزيع نوارها و فيلم‏هاى مستهجن در ميان خانواده‏ها، ترويج و توسعه اجراى موسيقى و شادى‏هاى بى حد و مرز در عروسى‏ها و جشن ها و هزاران مورد ديگر همگي مينتوانند در ترويج فساد اخلاقي و بي مبالاتي نسبت آن تاثير گذار باشند.

پيامبر اسلام فرمود: هر گاه کسي که از دين و اخلاق پسنديده اي برخوردار است به خواستگاري آمد به ازدواج او تن دهيد و چنانچه نپذيريد فتنه اي در زمين و فسادي بزرگ ايجاد خواهد شد.

الإمام الباقر ( عليه السلام ) - لما سئل عن النكاح - : من خطب إليكم فرضيتم دينه وأمانته فزوجوه ( إلا تفعلوه تكن فتنة في الأرض وفساد كبير ). کافي: 5/347 ح 1.

امام باقر(ع)  وقتي که از او در باره نکاح و ازدواج پرسيدند فرمود: هر کسي که براي خواستگاري به نزد شما آمد و دين و امانت داري وي مورد پسند شما واقع شد پس به ازدواج او پاسخ مثبت دهيد چرا که در صورت عدم موافقت، در گير فتنه و فسادي بزرگ خواهيد شد.

اولين راهکار براي درمان بيماري فساد اخلاقي در جامعه که اساسي ترين راهکار نيز به شمار مي آيد ، حضور دايمي و گسترده و همگاني ذکر و ياد خداوند در لايه مياني و عمومي جامعه و در دلهاي انسان ها و افراد آن است.

صاعقه مومن و کافر را مبتلا مي کند و فرا مي گيرد ولي هرگز ذاکر و کسي که به ياد خداوند است را مبتلا نخواهد ساخت.

و شايد سر اين مطلب که ذاکر مبتلا به صاعقه نمي شود اين باشد که چون ذاکر هميشه به ياد خداوند است درگير گناه نمي شود و به تخلف و تمرد روي نمي آورد و به عبارت ديگر ياد خداوند آدمي را به حضرتش نزديک مي کند و همنشين او خواهد شد و اين مجالست مانع از آلودگي به فساد اخلاقي خواهد شد.

پيامبر (ص) در حديث قدسي روايت مي کند که خداوند فرمود: انا جليس من ذکرني. بحارالانوار: 93/153 ح 11. من هم نشين کسي خواهم بود که ذکر من رابگويد و به ياد من باشد.

عقل و خرد هميشه راه خوبي براي مبارزه و پيشگيري از وقوع فساد اخلاقي و نابودي فرهنگي جامعه بوده است که روايات اسلامي نيز بر همين نکته تاکيد گرديده است.

کسي که خردش کامل باشد شهوت ها را خوار شمارد.

هر گاه خرد کمال پذيرد ، شهوت کاستي گيرد.

هرچه حکمت و خرد قويتر گردد شهوت ناتوانتر مي شود.

 امام رضا (ع) در پاسخ به سوالات محمد بن سنان نوشت: خداوند قتل نفس را حرام کرد زيرا در حلال کردن آن ، اگر حلال مي شد فساد مردمان و نابودي آنان بود و بر هم خوردن نظم و نظام جامعه.....

خداي متعال زنا را حرام کرد زيرا مفاسدي چون قتل نفس و ا ز بين رفتننسبها و ترک تربيت کودکان و به هم خوردن مساله ارث و ميراث و مفاسدي از اين قبيل در پي دارد.

خداي متعال تهمت زدن به زنان پاکدامن را حرام کرد ، زيرا موجب از بين رفتن نسبها و انکار فرزند و به هم خوردن وضع ارث وميراث و ترک تربيت کودک و از ميان رفتن شناختها و ديگر گناهان بزرگ و عواملي است که به تباهي مردم مي انجامد....

دين اسلام براي رساندن انسان به هدف خلقت و آفرينش برنامه هاي گوناگون و در عين حال مرتبط با هم را تدوين نموده و پيامبر اسلام  نيز مامور اجراي آن گرديده است که در ميان آنها برنامه تقوا و رعايت آن از سرآمدي و امتياز بالايي برخوردار است چرا که برنامه تقوا هم در بخش پيشگيري و هم در بخش درمان منشا توفيقاتي خواهد بود و توجه به آن مي تواند ساير بخش هاي زندگي آدمي را تحت تاثير خود قرار دهد

يکي از عرصه هاي حضور تقوا در پيشگيري و درمان ، حوزه ي فساد اخلاقي است که تقوا مي تواند اثر بخش واقع شود.

حقيقت تقوا ايجاد  قدرت كنترل جوارح مانند زبان، چشم، دست وجوانح مانند فكر وخيال است. ايجاد ترمزي قوى براي جان آدمي.

 امام على‏عليه السلام فرمود: همانا تقواى خداوند داروى درد قلب‏هاى شماست، و بينا كننده كورى دلهايتان وشفا بخش بيمارى جسمايتان و برطرف كننده تباهى سينه هايتان، و پاك كننده آلودگى جان هايتان و روشنى بخش ضعف چشم هايتان و فرو نشاننده ترس و اضطراب دل هايتان و زداينده سياهى ظلمتتان.

امام علي (ع) فرمود: اگر مردم آن گاه که خشم و بلاها بر آنان فرود مي آيد و نعمتها از ميانشان مي رود با نيتهاي راست و درست و دلهاي مشتاق به پروردگارشان پناه برند ، بي گمان هر گريخته و از دست رفته اي را به آنان باز گرداند و هر فسادي را براي آنان اصلاح کند.

برخي از يادآوري ها در زندگي آدمي مي تواند مانع بسيار مفيدي باشد تا انسان مرتکب تخلفات اخلاقي نشود و به فساد اخلاقي نرسد که از آن جمله ياد مرگ و قبر است چرا که وقتي انسان به ياد اين مي افتد که بايستي روزي از اين دنيا و همه لذات آن چشم بسته و آن را ترک کند و به جايي برود که هيچ يار و ياوري جز عمل پاکيزه نخواهد داشت ، تلنگري براي او به شما رمي آيد تا بيشت رمراقب باشد و پيشگيري کند تا چپاکيزه بماند.

أوحى الله تعالى إلى موسى ( عليه السلام ) : اذكر أنك ساكن القبر ، فيمنعك ذلك عن كثير من الشهوات. المحجه البيضاء: 5/169.

خداوند به پيامبرش موسي وحي کرد: اي موسي! به ياد داشته باش، که تو ساکن قبر خواهي بود، اين يادآوري تو را از بسياري شهوات باز مي دارد.

هر که سراي ماندگار را دوست داشته باشد ف لذت ها را از ياد مي برد.

راهکار ازدواج و تشکيل خانواده که مورد توصيه دين اسلام و رهبران ديني قرار دارد در مسير پيشگيري از فساد اخلاقي طراحي و تشريع گرديده که بسيار نيز مفيد واقع مي شو.د و هدف از تشکيل آن نيز همين موضوع است.

 پيامبر اعظم (ص) فرمود: هر جوانى كه در عنفوان سنّ جوانى ازدواج كند، شيطان نفس خود را به فرياد وامى‏دارد و مى‏گويد: واى بر تو! واى بر تو! تو با اين كار دين خود را از دست من مصونيّت بخشيدى.

شهيد مطهري در باره اهميت مساله ازدواج و حكمت هاي آن چنين مي نويسد: يك پختگي و پويايي وجود دارد كه جز در پرتو ازدواج و تشكيل خانواده پيدا نمي شود در مدرسه پيدا نمي شود در جهاد با نفس پيدا نمي شود در نماز شب پيدا نمي شود اين كمالات را فقط بايد در ازدواج و تشكيل خانواده به دست اورد. لذا هيج وقت نمي شود كه يك كشيش يك كاردينال به صورت يك انسان كامل در بيايد اگر واقعا در كاردينالي خودش صادق باشد.  ( تعليم و تربيت در اسلام: 398)

و پرواضح است که ابتلا و گرفتار آمدن به فساد اخلاقي و مسايل شهواني نشانه ناپختگي است که در کلام شهيد مطهري وارد شده است و راه درمان و پيشگيري آن همان تشکيل خانواده و ازدواج است.

سهم بزرگي از مفاسد اجتماعي، و پذيرش تهاجمات فرهنگي معلول سوءتربيت خانواده ها است، و چنانچه پدر و مادر خودشان وارسته و منزه باشند، و به فرزندان خويش توجه نموده، و در تربيت آنان كوتاهي ننمايند، بدون ترديد كمك شاياني به اصلاح جامعه بشري نموده است.

قرآن با صراحت تمام به مردان و سرپرستان خانواده ها دستور مي دهد كه هم خود را و هم فرزندان خود را در مقابل گناهان و فساد و بي بند و باري نگهدارند و حفظ كنند.
(يا أيها الذين امنوا قوا انفسكم و اهليكم نارا وقودها الناس و الحجاره) اي كساني كه ايمان آورده ايد! خود و خانواده خويش را از آتشي كه هيزم آن انسان ها و سنگهاست نگه داريد.
آيه خطاب به مؤمنان است از اين مي فهميم كه خانواده هاي مؤمن و مسلمان هميشه در معرض تهاجمات گناه و فساد قرار دارند، بايد به گونه اي مراقبت نمايند که  بتوانند جلوي آن تهاجمات را بگيرند.

خانواده تنها کانوني است که در آن به همه نياز هاي بشري توجه شده است و هيچ امري در آن فرو گذار نگرديده است.

توجه به نيازهاي غريزي انسان يكي از عوامل رشد و تكامل انساني محسوب مي شود چرا كه تكامل انسان كه از دو قوه عقل و شهوت آفريده شده معلول نبرد اين دو قوه و پيروزي قوه عقلاني بر قوه شهواني است و چنانچه غريزه و شهوات جنسي نباشد ميدان نبرد تكامل و رشد انسان آماده نمي شود و عقل بي رقيب خواهد ماند وبرنده بي رقيب هيچ ارزشي نخواهدداشت.

اما ارضا شدن اين غريزه بايد با طراحي روش هاي صحيح و كنترل شده صورت پذيرد و گرنه هيچ تفاوتي با حيوان نخواهد داشت و فساد شهواني و اخلاقي نيز از همين طريق و بي انضباطي در ارضاء غريزه حاصل مي شود.

ازدواج و تشكيل خانواده يكي از راهكارهاي طراحي روش هاي صحيح ارضا غريزه انساني است براي رسيدن به هدف از پيش ترسيم شده تكامل انساني.

پس اگر يكي از اهداف تشكيل خانواده را عفت و پاكدامني و تقويت ايمان بر مي مريم به نه اينكه ازدواج تنها براي تامين غريزه جنسي باشد بلكه براي اين است كه تامين غريزه جنسي يكي از ابزار حكمفرمايي عفت عمومي است.

مطابق برخي آمار ها بخش عمده اي از طلاق هاي واقع شده در ميان خانواده ها پس از بررسيز کردن معلوم مي شود که به خاطر عدم توجه زن و يا مرد به مسايل جنسي طرف مقابل خود بوده و اين امر او را به فساد اخلاقي کشانده که در نهايت منجر به فروپاشي کانون خانواده گرديده است.

از اين رو در روايات اسلامي دو موضوع مورد بررسي قرار گرفته است يكي خطر غريزه جنسي وديگري تاثير ارضاي صحيح آن بر پرورش ايمان و عفت جامعه و سلامت آن از فساد اخلاقي.

پس حالا که سالم هستي ولي ازدواج نکردي از جمله برادران شيطان به شمار مي آيد.

چرا که بدترين شما مجرد هاي شما هستند و اراذل مردگان شما بي همسران هستند و لي آنهايي که ازدواج نموده اند از وسواس خناس دور خواهند بود.

به خداوند سوگند هيچ سلاحي د رجهان برا ي شيطان قوي تر و رسا تر از ترک توجه به همسران ميان زنان و مردان نيست.

غيرت ديني يعنى نشان دادن حساسيت نسبت به رعايت مسايل دين و ترويج معروف و كارهاى شايسته، و مراقبت نسبت به عدم ترويج منكر و عدم اشاعه گناه و فساد اخلاقي در جامعه.

 البته غيرت داراى ابعاد و جوانب گوناگونى است كه مى‏توان به غيرت فردى، و غيرت اجتماعى، و ساير ابعاد آن اشاره كرد، يعنى آن فردى كه در برابر ناموس و خانواده و فرزندان خود نسبت به رعايت حجاب، و مسايل اخلاقى و عفت آنها حساسيت به خرج مى‏دهد، او مصداقى از غيرت دينى را به نمايش مى‏گذارد، امّا همه غيرت دينى در اين بخش خلاصه نمى‏شود، بلكه آن فردى كه در جامعه نسبت به عدم ارتكاب مردم نسبت به گناه و انحرافات اخلاقى و اعتقادى نيز حساسيت نشان مى‏دهد، او نيز غيرتمند دينى است، و داراى اجر و پاداش خواهد بود و حتى اين مورد را شايد بتوان مهمتر و پر اهميت‏تر از مورد نخست دانست.

 از اين رو علماء و دانشمندان كه در برابر گناه و انحرافات مردم حساسيت نشان مى‏دهند و گاها بر افروخته مى‏شوند، همه و همه بيانگر حاكميت غيرت دينى در جامعه است.

مرد در منزل و در معاشرت با اهل و خانواده اش به سه خصلت نيازمند است که اگر دارا نيست نيز بايد به زحمت به دست آورد.

الف) معاشرت و برخورد زيبا. ب) گشاده دستي همراه با برنامه. ج) غيرت همراه با تحصن و مراقبت.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: